Manisa ve ilçelerinin tarihi
3.SARUHANOĞULLARI DÖNEMİ
Moğol istilası,Türkmen boylarının batı Anadolu’ya akmalarına
sebep olmuştur. Bu sıralarda Saruhan Bey’de Manisa-Salihli ve Alaşehir yörelerini
almak için uğraşıyordu. Saruhan Bey 1300 yılında Salihli ve Alaşehir civarını
alarak burada Saruhanoğulları Beyliğini kurdu.
Saruhan Bey Manisa’yı 25-26 Ekim 1313’de feth etti. Beylik merkezini
Manisa’ya taşıdı. 1390 yılında Yıldırım Beyazıd Aydın ,Menteşe,Germiyan
Beylikler ile birlikte Saruhanoğlu Beyliğine de son vermesi ile Saruhanoğulları
Osmanlı hakimiyetine geçmiştir. Timur’un Anadolu seferi esnasında bölgede hakimiyet
zaman değişti ise de Manisa ve çevresi kesin olarak ll.Murat zamanında Osmanlı
hakimiyetine geçmiştir.
4.OSMANLI DÖNEMİ
Yıldırım Beyazıd Manisa’yı alınca bölgenin stratejik önemi
nedeni ile Saruhan’a önce Ertuğrul’u (1390-1392) onun ölümünden sonra Süleyman’ı
atadı. “Saruhan Tahtı” denilen Manisa özellikle “Ulu Şehzade” ( Veliaht
Şehzade)’nin saltanat stajı yaptığı kenttir.
Manisa’da şehzadelik yapmış ll.Murad,Fatih Sultan Mehmed,Kanuni
Sultan Süleyman, ll.Selim, lll.Murad, lll.Mehmed,l.Mustafa tahta çıkarak uzun yıllar
padişahlık yapmıştır. 16.yüzyılın sonlarına kadar Manisa “Şehzadeler şehri”
olarak şöhret kazandı.
Kanuni Sultan Süleyman 1515’te Manisa’da doğan büyük oğlu
şehzade Mustafa’yı 1533 yılında sancakbeyi olarak Manisa’ya gönderdi. Celali ve
Suhte ayaklanmaları sıralarında Manisa halkı büyük sıkıntılar çekti.1559 yılında
Manisa çevresindeki köy ve kasabaları basıp yağmalayan suhteler halkı sürekli
tedirgin etti. Diğer taraftan da sipahiler eşkiyalık yapmakta idiler. işleri o kadar
azıttılar ki sancaktakilere bile savaş açtılar.
18. ve 19 yüzyıllarda Saruhan sancağında yaşayan nüfus ile ilgili
bilgiler 1878 vilayet salnamesinde toplam 122.693 erkek nüfus ve toplam 45.455 hane vardı.
1894 Aydın Vilayet Salnamesinde Saruhan Sancağında yaşayan nüfus şöyle kayıtlıdır.
332.233 Müslüman,36.553 Rum Ortodoks,2.620 Ermeni Gregoryan ve 935 diğer olmak üzere
372.341 kişidir. 1890 başlarında Saruhan Sancağında Manisa merkez Kazasında 22.473
hane,2.110 dükkan,219 mağaza,165 kahve,28 han 94 fırın,425 ahır ve bekar odası,18
lokanta,155 değirmen,2 un fabrikası,2 pamuk iplik fabrikası,10 hamam, 22 yağhane,55
debbağhane,1 basmahane vardı.
5.KURTULUŞ SAVAŞINDA MANİSA
Yunanlılar 15 Mayıs 1919 günü İzmir’e çıktı. Bazı direniş
hareketleri ile karşılaşan Yunanlılar 19-20 Mayıs 1919 tarihlerinde İzmir’i
tamamen etkisiz hale getirdi. 26 Mayıs 1919 günü hiçbir direniş ile karşılaşmadan
Manisa’yı işgal ettiler. Haziran ortalarında Yunan işgalinin hızı kesildi. Bundan
faydalanan Türk Birlikleri teşkilatlanmaya başladı.
En önemli görev Miralay Kazım Bey’in komutasındaki 61. Tümenindi.
Ayvalık, Soma, Akhisar olmak üzere üç mıntıka oluşturuldu. Bu teşkilatlar
stratejilerini belirlemek için ikisi Balıkesir’de ve biri Nazilli’de üç ayrı
kongre yaptılar. Çerkez Ethem ve adamları Demirci önlerinde 31 Temmuz 1919 ‘da Yunan
kuvvetlerini geriletti ve işgalden kurtardı.
30 Ağustos Meydan Muhaberesinin kesin galibiyetle sonuçlandığında
Fahrettin Paşa komutasındaki süvari ordusu, hızla İzmir’e yürüdü. direnişi
tamamen kırıldı. Yunanlı birlikler dağılmaya ve kaçmaya başladı. Ordumuz 4 Eylül’de
Alaşehir ve Kula’ya girdi, 5 Eylül’de Salihli,6 Eylül’de Kırkağaç,Soma ve
Akhisar, 7 Eylül’de Turgutlu, 8 Eylül’de Manisa’ya askerimiz girdi. Yunanlılar kaçarken
her yeri yakmışlardı. iki gün sonra bile dumanlar ve kül yığınları duruyordu.
11.337 evden 10.700’ü içindeki eşyalar ile tamamen yanmıştı.13 camii,2.728 dükkan,19
han,3 fabrika,5 çiflikte yananlar arasında idi.
6.TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ
1927’de Saruhan ilinin adı Manisa olarak değiştirildi ve şu ilçeler
idi; Alaşehir, Demirci, Eşme, Gördes, Kırkağaç, Akhisar, Kula, Salihli, Soma,
Turgutlu. 1953 ‘de Uşak İli kurulunca Eşme, Manisa’dan alınarak Uşak’a
bağlandı. 27-28 Mart 1969 günlerinde Alaşehir,Sarıgöl,Kula,Salihli ve Eşme ile köylerinde
can ve mal kaybına sebep olan şiddetli deprem oldu.136 yerleşim biriminde 3.330 konut
hasar gördü.
Manisa dan genel bir görünüm!
|
